Học gì để trở thành một Tester?

Tôi viết bài này để chia sẻ với các bạn sinh viên có dự kiến làm về kiểm thử phần mềm (tester) trong tương lai, hy vọng sẽ cung cấp thêm thông báo giúp các bạn dễ dàng có được định hướng cho con đường của mình. Để giải đáp câu hỏi “Học gì để trở thành một Tester?” tôi nghĩ cần phải đi qua các ý sau:
 



 

ảnh minh họa - Khóa học Tester

1. Tester sẽ làm những công việc gì?

Nhìn chung công việc chính của tester là đảm bảo chất lượng của phần mềm, rà soát để phát hiện các lỗi đang tồn tại trước khi giao sản phẩn cho khách hàng, tùy thuộc vào dự án cũng như công ty mà vai trò của tester tham gia sâu đến mức nào. Tester thường chia ra làm 2 hướng chính là Manual test và Automation test.
Manual testing: đây là tuyển lựa của phần đông các bạn bắt đầu làm test, với chọn lựa này bạn không cần nhiều kiến thức về lập trình cũng như sẽ ít đụng vào code trong lúc làm, tuy nhiên cần phải nắm khá vừng về các định nghĩa, kỹ thuật test manual và có tư duy tìm lỗi tốt.
Automation testing: đây thường là tuyển lựa của các bạn đang làm Developer mà muốn chuyển sang làm Tester, hoặc các bạn làm manual lâu năm muốn học hỏi thêm cái gì đó mới mẻ và nâng cao trình độ của mình. Automation test có thể nói là Dev trong Test, công việc chính là sẽ viết code để thực hiện việc rà một cách tự động và phần đông thời gian sẽ làm việc với code như một developer. Người làm automation sẽ không cấp thiết phải nắm sâu về các kiến thức test manual nhưng thay vào đó phải biết rõ về các automation tools & frameworks cũng như có thể làm việc được trên nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau như Java, C#, AutoIT, Python, C++ v.v, tùy theo yêu cầu dự án.

Automation không phải là nâng cao của manual vì nó là hai nhánh khác nhau, cả hai đều quan yếu cũng như có độ khó nhất định nếu phải học và tìm hiểu sâu. Người làm manual tốt không chắc có thể viết code được và người làm automation cũng chưa chắc sẽ có được tư duy, khả năng quan sát & tri thức kiểm thử manual nên bạn cứ chọn một hướng hợp với khả năng và bắt đầu học, không nên tìm hiểu cùng lúc cả hai trong thời đoạn mới vào sẽ tốn rất nhiều thời gian.

2. Tester cần những kiến thức gì?

– Đầu tiên, tester cũng giống như bất cứ ngành nào khác trong lĩnh vực phần mềm là cần một nền tảng cơ bản về máy tính. kiến thức căn bản này bạn có thể học được trong chương trình cao đẳng, đại học. hiện giờ giáo trình đào tạo cao đẳng, đại học về công nghệ thông tin của các trường cũng khá đầy đủ, bao quát nhiều tri thức như hệ điều hành, database, lập trình, mạng…. Những tri thức này tuy có vẻ không ứng dụng được gì trong lúc học nhưng sẽ rất có ích cho việc học test và đi làm sau này, nếu bạn tụ hợp học trong thời đoạn sinh viên thì sau khi ra trường việc học thêm một khóa về kiểm thử là khá nhanh và đơn giản hơn nhiều.

– Nếu bạn học ngành khác nhưng muốn chuyển sang làm test (chưa học gì nhiều về công nghệ thông tin trong trường) thì sẽ khó khăn và tốn nhiều thời kì hơn vì bạn phải học lại cơ bản, cũng như sẽ bị sót nhiều kiến thức nếu chỉ đăng ký một khóa học test ngắn hạn. Nhưng nói vậy không có nghĩa là không thể, cũng có nhiều bạn đang làm test và khá thành công nhưng xuất phát từ các ngành khác như sư phạm, kinh tế. Nếu bạn cũng đang học trái ngành thì có 2 bước cần thực hiện đó là dành thời gian học cách dùng tốt máy tính, tin học văn phòng, đọc thêm các sách căn bản về máy tính, lập trình (có thể mượn từ các bạn đang học CNTT). giai đoạn này sẽ tốn khoảng 3 đến 6 tháng (hoặc hơn), tuy hơi dài nhưng sẽ rất có giá trị. Tiếp theo bạn cần học thêm về các kiến thức chuyên ngành testing, thời đoạn này sẽ ngắn hơn, thường là khoảng 2 đến 3 tháng, chi tiết học gì tôi sẽ nói ở phần sau.

– Tiếng Anh, cái này không can hệ test nhưng rất quan yếu, tiếng Anh tốt bạn có nhiều nhịp để đậu vào các công ty hơn cũng như dễ dàng học thêm về test sau này vì tài liệu phần đông là tiếng Anh.

Vậy tóm lược lại, có 3 tri thức tester cần trang bị là nền tảng về máy tính + kiến thức Test cơ bản + Tiếng Anh

3. Học gì để trở thành tester?

3.1. kiến thức chung: (dù bạn chọn theo hướng nào thì cũng nên nắm các tri thức này).

– tri thức cơ bản về máy tính, tin học văn phòng cơ bản, cài đặt phần mềm, dùng internet.
– kiến thức về lập trình: căn bản SQL, HTML, CSS. Đây là 3 món tôi nghĩ rất cấp thiết khi làm test, bạn không cần phải học sâu để viết code nhưng ít nhất phải đọc hiểu được và có thể chỉnh sửa code đơn giản.
– tri thức tổng quan về test, bao gồm việc hiểu các định nghĩa căn bản, các thuật ngữ, quy trình phát triển phần mềm, quy trình test. Bạn có thể học theo cuốn ISTQB Foundation hoặc tham khảo các mục gợi ý sau:
What is Software Testing? – Tìm hiểu phần này để biết được testing là gì? các định nghĩa, khái niệm căn bản về kiểm thử phần mềm.
Why is Software Testing Important? – vì sao testing lại quan trọng và cần thiết? nếu không có tester thì sản phẩm sẽ ra sao?
Software Development life cycle: Vòng đời phát triển phần mềm, vị trí của testing trong các thời đoạn phát triển sản phẩm.
Software Test life cycle: Vòng đời của kiểm thử, trật tự các công việc kiểm thử.
Defect Life Cycle: Vòng đởi của lỗi và dạng qua các thời đoạn.
Quality Assurance vs. Quality control, Verification vs Validation: Phân biêt sự giống nhau và khác nhau giữa một số khái niệm.
Software Testing Levels: Các chừng độ trong kiểm thử, đi từ nhỏ nhất đến các mức độ cao nhất.
Software Testing types: Các loại testing thư Functional testing, Non-functional testing, Structural testing, Change related testing.

3.2. Phần kiến thức riêng:

Manual Test:

Đây là danh sách các kiến thức bạn nên tìm hiểu sâu thêm nếu sẽ làm test theo hướng manual.
Create a Test Plan: Các thành phần cần có trong một test plan căn bản, cách viết test plan.
Design Test case: Cách tạo và viết một testcase thông dụng.
Test Design Techniques: Các kỹ thuật thiết kế testcase, giúp cho testcase hiệu quả và tối ưu hơn.
Test reporting, Daily status reports – cách viết report để vắng kết quả test của mình.
Defect management: Finding defects, Logging defects, Tracking and managing defects – Học cách report & quản lý một bug cũng như sử dụng tools tracking thông dụng như Jira, Mantis, Bugzilla, Application Lifecycle Management (ALM).
Mobile application testing (iOS, Android, Windows Phone): Cách cài đặt và test vận dụng mobile, cách giả lập thiết bị điện thoại trên máy tính.
Windows, Website testing & Tools support: Cách test một vận dụng desktop, một trang web và giả lập các trình duyệt khác nhau trên máy tính.
Risk based testing process and implementation: Đánh giá rủi ro trong kiểm thử, đây là phần nâng cao nhưng cũng nên tìm hiểu qua.
Coding: SQL, HTML, CSS.

Một số trang để tự học các kiến thức về manual testing căn bản, các trang này cung cấp đầy đủ các kiến thức bên trên cũng như mở rộng thêm khá nhiều kiến thức liên hệ đến test khác:
Software Testing Tutorial – Guru99
Software Testing Tutorial – Tutorials Point
Software Testing Class
Software Testing Help
W3Schools (HTML, CSS)
SQL Tutorial – W3Schools
SQL Tutorial – TutorialsPoint

Automation Test:
Học thêm về lập trình: Java, C# (.Net) là hai ngôn ngữ căn bản mà những người làm automation hay sử dụng, ngoại giả có các ngôn ngữ khác dùng để tương trợ như AutoIT, Python.
Học về các Automation Tool/Framework phổ biến như: Ranorex, Selenium, Appium, TestComplete.
Các Tools khác như: Jmeter, SoapUI.

Các Link học về Automation & Lập trình:
Selenium User Guide
Selenium Tutorials – Guru99
Selenium Training Tutorials – Software Testing Help
Ranorex User Guide
Jmeter
SoapUI
Java2S
Python tutorial – TutorialsPoint
C# Tutorial – TutorialsPoint

Nếu chưa biết nên bắt đầu từ đâu tôi gợi ý là bắt đầu vơi bộ tools Selenium (thường dùng Java) hoặc Ranorex (C# hoặc .Net nói chung). Với Selenium (miễn phí) bạn có thể làm được automation cho website còn Ranorex thì có thể làm được trên website, mobile application và desktop application nhưng có tốn phí khá cao.

4. Học test ở đâu?
Có ba cách cơ bản để học test là tự học, học ở trọng tâm và học nhóm. phần đông các tester thuộc thế hệ 8x hay 9x đời đầu đều tự học mà làm vì tuổi đó testing chưa phát triển và cũng chưa có trung tâm chuyên đào tạo, các trường đại học cũng chưa đưa vào chương trình dạy. Nhưng tôi thấy đa số tester ở thời đoạn này thường xuất thân từ CNTT nên việc tự học và học thêm về test cũng khá nhanh. Để tự học test bạn có thể vào các nguồn tôi cung cấp ở phần bên trên, nó khá đầy đủ tri thức căn bản.
Thứ hai là có thể đi học ở trọng điểm hay một nhóm nào đó, các trung tâm thường có các khóa đào tạo ngắn hạn trong khoảng 3 tháng đỗ lại, một số trọng tâm thì có chương trình dài hơn nhưng thường không quá 6 tháng. Tôi tự học và chưa trải nghiệm qua trung tâm nào nên cũng không rõ chất lượng ở những nơi đó, nhưng tôi cũng rất vui lòng nếu bạn gởi email cá nhân chủ nghĩa đến tôi để tham khảo về các trọng tâm bạn đang định học, tôi sẽ ưng chuẩn một số mối quan hệ và bạn bè để hỏi giúp ban chất lượng của những nơi đó.
ngoại giả còn một cách học khác là học nhóm, dạy kèm test, cách này tôi đang vận dụng ở một vài nhóm và thấy khá hiệu quả vì nó vừa linh động về thời gian và số lượng học viên thường giới hạn ít nên sẽ dễ thu nạp hơn, thời gian học khoảng 1 đến 2 tháng. Nếu bạn quan hoài đến những khóa học này cũng có thể email đến tôi, khi nào bắt đầu khóa mới về testing cơ bản tôi sẽ cho bạn biết.

5. Tổng kết.

Trong tuổi mà chất lượng sẽ quyết định sự tồn vong của sản phẩm phần mềm thì tầm quan yếu của Tester ngày một được nâng cao và đóng vai trò quan trọng, các dự án cũng cần nhiều tester hơn nên trong tương lai nghề test sẽ phát triển mạnh mẽ, việc định hướng và trang bị kiến thức sớm từ giờ là rất cấp thiết. Sau khi nắm được các kiến thức căn bản, bạn hãy tìm một công ty hay một dự án nào đó để bắt đầu làm, thời đoạn này rất quan yếu vì chỉ có bắt tay vào làm bạn mới mường tưởng rõ ràng hơn các khái niệm đã đọc cũng như học thêm cái mới trong lúc làm thực tế. Hy vọng bài này sẽ cung cấp những thông báo giúp bạn có thể bắt đầu vào việc học tiện lợi hơn.

Như mọi khi, đừng ngại email đến tôi hoặc comment tại bài này nếu bạn có thắc mắc hay muốn bàn bạc thêm điều gì đó trong lúc học, tôi rất vui để san sớt.